Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski

Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski – biografia

Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski (1956–2024) był polskim duchownym katolickim obrządków ormiańskiego i łacińskiego, działaczem społecznym, pisarzem oraz publicystą. Po wstąpieniu do seminarium duchownego w 1975 roku, musiał przerwać studia na dwa lata w związku z obowiązkową służbą wojskową. Jego życie obfitowało w liczne inicjatywy na rzecz potrzebujących oraz działania mające na celu ujawnienie prawdy historycznej. Podczas studiów w seminarium duchownym współpracował ze Studenckim Komitetem Solidarności.

Dzieciństwo i pochodzenie ormiańskie

Tadeusz Isakowicz-Zaleski urodził się 7 września 1956 roku w Krakowie jako syn filologa Jana Zaleskiego i polonistki Teresy z domu Isakowicz, pochodzącej z ormiańskiej rodziny. Miał dwie młodsze siostry, bliźniaczki Danutę i Joannę. Ormianie polscy, do których należała jego matka, wywarli znaczący wpływ na jego życie i działalność duszpasterską.

PRL - działacz opozycji antykomunistycznej

Święcenia kapłańskie przyjął 22 maja 1983 roku. W okresie PRL aktywnie wspierał opozycję demokratyczną, będąc kapelanem podziemnej "Solidarności" w Nowej Hucie. W 1985 roku dwukrotnie padł ofiarą brutalnych pobić przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, co nie złamało jego determinacji w walce o wolność i prawa człowieka.

Prześladowania przez Służbę Bezpieczeństwa w czasach PRL

Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski, jako aktywny działacz opozycji demokratycznej i kapelan podziemnej "Solidarności", był celem intensywnych działań operacyjnych Służby Bezpieczeństwa (SB). Jego niezłomna postawa wobec władz komunistycznych, odwaga w obronie praw człowieka oraz zaangażowanie w organizację oporu społecznego sprawiły, że stał się jednym z najbardziej znienawidzonych przez reżim duchownych.

Brutalne pobicia

W 1985 roku ksiądz Isakowicz-Zaleski padł ofiarą dwóch brutalnych ataków ze strony funkcjonariuszy SB:

1. Pierwsze pobicie – w marcu 1985 roku został porwany przez funkcjonariuszy w czasie powrotu z odprawianej mszy. Został przewieziony w odludne miejsce, gdzie był bity, kopany i poniżany. Zastraszano go, grożąc śmiercią, aby zniechęcić go do dalszej działalności opozycyjnej.

2. Drugie pobicie – kilka miesięcy później ponownie zaatakowano go w podobnych okolicznościach. SB-ecy bili go tak brutalnie, że doznał poważnych obrażeń ciała, w tym uszkodzeń głowy i żeber. Pobicia miały na celu złamanie jego ducha i zmuszenie go do zaprzestania działalności.

Stała inwigilacja i represje

Przez lata PRL ksiądz Isakowicz-Zaleski był nieustannie inwigilowany, a jego działania były dokumentowane w materiałach operacyjnych SB. Zatrzymywano go na przesłuchania, grożono jego rodzinie i próbowano zniszczyć jego reputację. Duchowny był świadomy, że jest obserwowany, lecz nigdy nie dał się zastraszyć i kontynuował swoją misję.

Działalność charytatywna i Fundacja im. Brata Alberta

W 1987 roku współzałożył Fundację im. Brata Alberta, której celem jest pomoc osobom niepełnosprawnym intelektualnie. Za swoje zasługi został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jako prezes fundacji angażował się w tworzenie schronisk, warsztatów terapii zajęciowej oraz świetlic dla podopiecznych, niosąc wsparcie najbardziej potrzebującym.

Starania o ujawnienie księży będących byłymi agentami bezpieki i publikacja książki "Księża wobec bezpieki"

Po upadku komunizmu dążył do ujawnienia współpracy niektórych duchownych z Służbą Bezpieczeństwa. W 2007 roku opublikował książkę "Księża wobec bezpieki na przykładzie Archidiecezji Krakowskiej", będącą efektem badań prowadzonych w archiwach IPN. Publikacja ta wywołała szeroką dyskusję na temat lustracji w Kościele.

Oczyszczenie Kościoła z afer, stosunek wobec księży pedofili i tzw. lawendowej mafii

Ksiądz Isakowicz-Zaleski otwarcie mówił o konieczności oczyszczenia Kościoła z nadużyć, w tym przypadków pedofilii wśród duchownych oraz istnienia tzw. “lawendowej mafii”. Wspominał również o osobach, które w dzieciństwie doświadczyły wykorzystywania seksualnego. Jego stanowisko w tych kwestiach było jednoznaczne – domagał się transparentności i odpowiedzialności w Kościele.

Zaangażowanie w upamiętnienie ludobójstwa na Wołyniu

Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski był jednym z najgłośniejszych orędowników prawdy historycznej o ludobójstwie dokonanym na Wołyniu przez nacjonalistów ukraińskich z UPA w latach 1943–1945. W czasie II wojny światowej jego rodzina, wywodząca się z Kresów Wschodnich, doświadczyła tych tragicznych wydarzeń, co wpłynęło na jego zaangażowanie w tę kwestię.

Działania na rzecz pamięci

Duchowny był inicjatorem licznych uroczystości i konferencji poświęconych ofiarom rzezi wołyńskiej. Tematyka ta była przedmiotem jego szczególnego zainteresowania, podobnie jak ludobójstwo ormiańskie oraz zbrodnie OUN-UPA na Kresach Wschodnich. Zabiegał o budowę pomników i organizację marszów pamięci, podkreślając konieczność nazwania zbrodni ludobójstwem. Dzięki jego staraniom temat Wołynia zyskał większy rozgłos w polskiej debacie publicznej.

Publikacje i wystąpienia

W swoich książkach, takich jak “Przemilczane ludobójstwo na Kresach”, ks. Isakowicz-Zaleski szczegółowo opisywał wydarzenia z Wołynia, przyczyniając się do edukacji na ten temat. W czasie II wojny światowej na Kresach Wschodnich miały miejsce tragiczne wydarzenia, które stały się przedmiotem jego badań. Jego publiczne wystąpienia, zarówno w Polsce, jak i za granicą, były wezwaniem do upamiętnienia ofiar i pojednania opartego na prawdzie historycznej.

Twórczość literacka

Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski był autorem wielu książek, które podejmowały tematy historyczne, społeczne oraz dotyczące współczesnych wyzwań Kościoła. Za swoją działalność opozycyjną został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego publikacje wzbudzały szerokie zainteresowanie i często prowokowały ważne dyskusje. Do jego najważniejszych dzieł należą:

• “Księża wobec bezpieki na przykładzie Archidiecezji Krakowskiej” – publikacja ujawniająca współpracę niektórych duchownych z komunistyczną Służbą Bezpieczeństwa.

• “Przemilczane ludobójstwo na Kresach” – książka dokumentująca zbrodnie dokonane na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich.

• “Moje życie nielegalne” – autobiograficzna książka w formie wywiadu, w której autor opowiada o swoim życiu, działalności i najważniejszych wydarzeniach, które ukształtowały jego postawę.

• “Kościół ma być przezroczysty” – książka wyrażająca wizję Kościoła jako instytucji transparentnej, wolnej od nadużyć i ukrywania prawdy, z mocnym przesłaniem na temat konieczności reform i oczyszczenia.

Twórczość ks. Isakowicza-Zaleskiego była nie tylko świadectwem jego osobistych doświadczeń, ale także wyrazem troski o prawdę historyczną i dążenia do jej ujawnienia, szczególnie w kontekście przemilczanych wydarzeń na Kresach Wschodnich oraz współpracy duchownych z funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa w czasach PRL.

Duszpasterz Ormian

Jako duszpasterz Ormian w Polsce południowej, ks. Isakowicz-Zaleski aktywnie działał na rzecz integracji społeczności ormiańskiej oraz popularyzacji jej kultury i historii. Za swoją wszechstronną działalność otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Był inicjatorem wielu wydarzeń kulturalnych i religijnych, umacniając więzi między Ormianami a Polakami.

Choroba i śmierć

W ostatnich latach życia zmagał się z chorobą nowotworową. Za swoją działalność opozycyjną i pomoc osobom niepełnosprawnym został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Zmarł 9 stycznia 2024 roku w Chrzanowie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo działalności społecznej, charytatywnej i publicystycznej.