Marcin Wilk, Niecierpliwy jak wiatr, Dziennik Polski

C.S.Lewis znany jest przede wszystkim z opowieści o Narnii. Teraz poznajemy go szerzej – jako człowieka autorefleksyjnego i głębokiej wiary. Właśnie pojawiła się jego autobiograficzna książka „Zaskoczony radością”

Jeśli Radość jest zjawiskiem choć trochę powszechnym, bardziej szczegółowe niż do tej pory potraktowanie tego tematu może okazać się pożyteczne” – pisze we wstępie do „Zaskoczonego radością” C.S. Lewis. A chwilę dalej wyjaśnia precyzyjniej: „celem tej książki jest opisanie mojego nawrócenia i dlatego nie stanowi ona pełnej autobiografii”.

POCZĄTKI

Historia życia musi zacząć się od narodzin. W tym wypadku od zimy roku 1898 i Belfastu, gdzie przyszedł na świat C.S.Lewis. Jego rodzice diametralnie różnili się charakterami. Mama miała usposobienie wesołe i spokojnie, tata prowadził emocjonalne życie pełne wzlotów i upadków. Stąd zresztą, jak pisze przyszły autor „Opowieści z Narnii”, „nieufność czy też niechęć względem uczuć jako czegoś niewygodnego, wstydliwego, wzbudzającego zażenowanie, a nawet niebezpiecznego”.
Dom Lewisa należał do – jakbyśmy dzisiaj powiedzieli – zwyczajnych, choć zarazem i osobliwych. Działo się tak na skutek wyobraźni młodego chłopca, który rozwijał w sobie zamiłowanie do literatury romantycznej, a właściwie nurtów metafizycznych; na co zresztą jego rodzice byli kompletnie głusi. „Nasłuchiwanie, czy nie dobiegnie ich dźwięk rogów z zaczarowanej krainy elfów, było im zupełnie obce” – pisze Lewis w „Zaskoczonym radością”. Pisarska pasja musiała się zacząć bardzo szybko. Wyobraźnia, pokój obwieszony ilustracjami przedstawiającymi „przebrane zwierzęta” i „rycerzy w zbrojach” oraz niespełnione marzenia („o budowaniu statków, domów albo maszyn”) sprzyjały tworzeniu na papierze. Tak też wyglądało szczęśliwe dzieciństwo Lewisa.
Do czasu.

ŚRODKI
Szkoła, udział w pierwszej wojnie światowej, a wreszcie niejasne relacje Lewisa z matką jego przyjaciela, kariera uniwersytecka w Oksfordzie kształtują charakter Lewisa. Różne zdarzenia, doświadczenia (w tym śmierć ojca), a także dyskusje prowadzone w kręgu Inklingów sprawiają, że Lewis zaczyna na nowo myśleć o swojej wierze. Jako dziecko dorastał w domu, gdzie – choć odmawiano pacierz i prowadzono do kościoła – nie potrafiono wzbudzić zainteresowania sprawami wiary. „O ile doznania estetyczne pojawiały się z rzadka, o tyle doznania religijne nie pojawiały się wcale” – pisze na kartach „Zaskoczonego radością”.
Przechodzenie z pozycji ateisty na gorliwego wyznawcy Boga odbywało się oczywiście etapami. Najpierw Lewis borykał się z zasadniczym wyborem pomiędzy akceptacją wiary a jej odrzuceniem. Potem przyszły lektury, między innymi świętego Jana Ewangelisty oraz Gilberta Chestertona. Nie bez znaczenia miały także znajomości Lewisa z Tolkienem czy Hugo Dysonem. Wszystko to ukształtowało w nim przekonanie o doniosłości i potrzebie wiary.
„Zaskoczony radością – niecierpliwy jak wiatr”, cytat z Wordswortha, nieprzypadkowo stał się więc tytułem wspomnieniowej książki Lewisa.
Precyzyjna kronika minionych zdarzeń (opowieść ukazała się w 1955 roku, gdy pojawiały się ostatnie tomy cyklu o Narnii) przeplata się z fantazją człowieka mocno intuicyjnego, zdanego na bieg losu i pogodzonego już z istnieniem Absolutu. Zaskoczenie ma tu wymiar metafizyczny, radość zaś często pisana jest z dużej litery i zdaje się mieścić w sobie poczucie szczęścia i pełni; niesie ze sobą nie tylko wiarę, ale również nadzieję oraz miłość.

KOŃCE
C.S.Lewis umarł na tydzień przed swoimi 65. urodzinami. Działo się to dokładnie 22 listopada 1963 roku.
O jego śmierci media inforinformowały bardzo oszczędnie, ale nie dlatego, że nie był nikim ważnym w świecie. Dokładnie tego samego dnia miał miejsce zamach na prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna F. Kennedy’ego. To o tym wydarzeniu mówiono wtedy najwięcej. Z kolei następnego dnia, 23 listopada, zmarł Aldous Huxley, inny wybitny pisarz. Los był przewrotny. Zupełnie jakby chciał, żeby o śmierci jednego z najważniejszych autorów dotykających metafizycznej problematyki nie mówiono wcale.
Pamięć o nim oczywiście nie znikła wraz z jego śmiercią. Mający swoją renomę już za życia, pozostał wciąż atrakcyjnym autorem po śmierci. Czytano (i czyta się nadal) przede wszystkim jego cykl „Opowieści z Narnii”. Równolegle Lewis funkcjonuje jako autor gorących i żarliwych tekstów podejmujących temat nawrócenia i chrześcijańskiej wiary. Argumenty przez niego wysuwane często wykorzystywano w polemikach światopoglądowych. Działo się tak na przykład w przypadku „The Pilgrim’s Regress” wydanego w 1933 roku i przytaczanego niejednokrotnie w dyskusjach.

Książka „Zaskoczony radością” także może przydać się jako narzędzie argumentacyjne. Nie tylko jednak w kwestiach wiary czy religii. Opowieść Lewisa to przecież także szczere i poruszające świadectwo. I w tym sensie, rzeczywiście, porównania do „Wyznań” św. Augustyna nie wydają się aż takie przesadzone.