Córka kata

Akcja rozgrywa się w bawarskiej miejscowości – Schongau, krótko po zakończeniu wojny trzydziestoletniej. W mieście zaczynają dziać się złe rzeczy. Najpierw niesiony zostaje przez nurt rzeki mały chłopiec, który krótko po wyciągnięciu go na brzeg umiera. Podobny los spotyka kolejne dzieci. Każde z nich ma na łopatce znamię – koło z krzyżykiem u dołu. Czyżby to było dzieło Szatana? W następnych dniach zostaje podpalony magazyn, zniszczony przytułek dla trędowatych, giną kolejne dzieci… Podejrzewana o zmowę z diabłem zostaje miejscowa akuszerka – Marta Stechlin. Trafia ona do więzienia, gdzie zostaje poddana torturom w celu przyznania się do winy. „Na chwilę przed utratą przytomności Jakub Kuisl powziął postanowienie: nigdy nie pójdzie w ślady ojca, za nic w świecie nie zostanie katem.” (str.23) Jakub Kuisl to schongauski kat, który ma za zadanie zmuszenie akuszerki, aby ta przyznała się, że morderstwo dzieci, spalenie magazynu i wiele innych przypadków to jej działania. Kat wierzy w niewinność tej kobiety, więc stara się jej pomóc. Na własną rękę wraz z schongauskim medykiem – Simonem Fronwieser’em, postanawia odnaleźć sprawcę całego zamieszania. Skutki śledztwa są zaskakujące. Czy Jakubowi i Simonowi uda się odnaleźć mordercę przed zapadnięciem wyroku? Czy schongauski kat będzie musiał zamordować akuszerkę tak, jak głosi prawo? Oliver Pötzsch stworzył doskonałą powieść pełną zabobonów, kłamstw i tajemnic. Dobrze wykreowane postaci nadają urok książce. Choć tematyka nie jest łatwa, lekka i przyjemna (czy mogłaby taka być, gdy mowa o śmierci, paleniu na stosie niewinnych osób?) to niesamowicie wciąga. Pochłonął mnie XVII-wieczny świat. Każdą kolejną stronę czyta się z zapartym tchem. Książka wzrusza, smuci, denerwuje i fascynuje zarazem. Pisarz wykorzystał język prosty, zrozumiały dla czytelnika. Wszelkie nazwy roślin, które mogłyby być nieznane czytelnikowi, Oliver wyjaśnił. W książce znajdziemy nie tylko opisy tortur, morderstw czy kronikę zaginięć. Pisarz pozostawił w fabule miejsce na miłość, przyjaźń, opiekę. Dobrze wykreował dziewczynkę – Sophie. Mimo swojego wieku potrafi zadbać o siebie i przyjaciółkę Klarę. Znalazła kryjówkę, zaopiekowała się chorą dziewczynką, zbijając jej gorączkę. Chroniła siebie i przyjaciół przed diabłem, który deptał im już po piętach. Ile w tej dziewczynce musi być sił, samozaparcia i odwagi, że postanowiła na własną rękę walczyć o życie swoje i bliskich jej rówieśników! Co takiego jest w tej książce, że tak ciągnie czytelnika? Może piękna Magdalena, córka kata, za którą wodzą wzrokiem mężczyźni w mieście? A może przyczynił się do tego Jakub, który z swoją obojętną miną zadaje tortury skazanym? Czy może sądowy pisarz, Johann Lechner, który za cenę ludzkiego życia, niewinnego człowieka, chce zaprowadzić porządek w mieście? Książkę polecam każdemu, bez wyjątku. Miło jest śledzić losy bohaterów, rozwiązywać wraz z nimi zagadkę, ratować ludzkie życie. Wiele łez wylałam czytając tę powieść, wiele sprzecznych emocji wyłoniło się ze mnie. „Córka Kata” nie bez przyczyny zajmowała przez wiele tygodni pierwsze miejsca list bestsellerów w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Moim zdaniem, zasługuje na taki przywilej u nas, w Polsce.

Powieść Olivera Pötzscha „Córka kata” otwiera przerażające zdanie: "Dwunasty października był dobrym dniem na zabijanie."

Autor prowadzi nas do Schongau w Bawarii, gdzie w pewien piękny, jesienny dzień Roku Pańskiego 1624 ma się odbyć publiczne ścięcie młodej dziewczyny Elisabeth Clement oskarżonej o cudzołóstwo i zabicie noworodka. Opis kaźni jest równie wstrząsający, co analiza psychologiczna oprawcy. Czytelnik zostaje zaskoczony. Kat jest dobrym, głęboko wrażliwym człowiekiem, a pozbawianie życia nie jest dla niego zabawką, na pewno nie okrutną manifestacją zwycięstwa prawa nad bezprawiem… „Córka kata” to książka, która każe zastanowić się nad ważkimi etycznymi i moralnymi problemami. Jaką wartość ma ludzkie życie? Dlaczego tak łatwo godzimy się na obieranie komuś życia bez pewności, że ciężar przewin równy jest wymierzanej karze? Czy mamy prawo odbierać życie komuś, komu nie udowodniono bezsprzecznie winy? Jak można zapobiegać sytuacjom, w których prawo pozostaje w rękach nielicznej grupy osób, które wykorzystują władzę do robienia ciemnych, prywatnych interesów i ukrywają swoje machinacje poświęcając często życie niewinnych ludzi?

Głównym bohaterem okazuje się być Jakub Kuisl, schongauski kat, potomek katowskiego rodu z długoletnimi tradycjami. Córka Jakuba Kuisla, piękna duszą i ciałem Magdalena również odgrywa w całej historii ważną rolę, ale to jej ojca Oliver Pötzsch uczynił bohaterem z mieczem Damoklesa w dłoniach. Miecz kata zawsze budził przerażenie. Stawał się narzędziem surowej sprawiedliwości wymierzanej zgodnie ze starotestamentowym prawem oko za oko, ząb za ząb. Ale chyba najczęściej był wykorzystywany jako narzędzie potwornych zbrodni w imię prawa, które stawało się przykrywką bezprawia. Fabuła powieści koncentruje się wokół mrocznej historii tajemniczych morderstw dzieci-sierot z Schongau w 1659 roku, trzydzieści pięć lat po opisanej w Prologu kaźni Elizabeth Clement. Wątek kryminalny wiąże postacie: miejscowego kata – Jakuba Kuisla, jego córki Magdaleny oraz syna medyka - Simona Fronweisera. Wspólnie usiłują rozwikłać zagadkę okrutnych morderstw na nieletnich. Ofiarą oskarżeń o mordy pada miejscowa akuszerka Marta Stechlin, w domu której często przebywały sieroty znajdując tam ciepłe słowo i opiekę. Akcja toczy się w czasach, gdy racjonalne wyjaśnianie zagadkowych zdarzeń było rzadkie i prości ludzie bardziej wierzyli w zabobony, czary i diabelskie sztuczki. To często upraszczało zrzucenie winy za zbrodnie i przestępstwa na kozła ofiarnego. Szczególnie gdy intrygantem okazywał się ktoś stojący na wysokim szczeblu władzy, a gra toczyła się o duże pieniądze.

Pötzsch w pasjonujący sposób prowadzi grę z czytelnikiem. Jest to przecież kryminał, ale też powieść psychologiczna. Historia wprawdzie sprzed wieków, ale z uniwersalnymi archetypami ludzkich zachowań. Autor udowadnia, że pozory często mylą, że zwykle ocenialiśmy i oceniamy ludzi dość stereotypowo. I rozprawia się z tymi stereotypami. Kat wcale nie musi być złą, ponurą kanalią pozbawioną uczuć, a urzędnik odpowiedzialny za porządek i prawo w mieście, nie ma w rzeczywistości moralnych predyspozycji do sprawowania tak odpowiedzialnego urzędu. Władza deprawuje ludzi, czyni z nich marionetki, sługusów jeszcze wyżej stojących w hierarchii, żądnych bogactw okrutników, którzy w pogoni za groszem bezwzględnie eliminują na swej drodze każdą, nawet najmniejszą przeszkodę. Nie wahają się wydać w ręce kata kobiety, która wielu dzieciom po prostu pomogła przyjść na świat i niejednokrotnie wydzierała śmierci podczas ciężkich porodów. W trakcie lektury wielokrotnie nie mogłam znaleźć sobie miejsca z powodu natłoku myśli i wrażeń, których dostarczała mi fabuła. Wcale nie z powodu opisów egzekucji. Muszę zaznaczyć, że autorowi nie chodzi o epatowanie opisami tortur wyłącznie dla taniej sensacji lub pozyskania współczesnego odbiorcy, uwielbiającego sceny ociekające krwią i brutalną przemocą. Z historii którą opisał Pötzsch morał jest tak gorzki, jak ten w bajce Krasickiego „Jagnię i wilcy”: Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie….

Na szczęście jednak w powieści triumfuje autentyczna sprawiedliwość i ostrze miecza Damoklesa spada na karki rzeczywistych winowajców. Na tym historia się nie kończy, gdyż w posłowiu autor odsłania kulisy narodzin książki. Może dla zaostrzenia apetytu na lekturę „Córki kata” wspomnę tylko, że Pötzsch jako dwudziestokilkuletni mężczyzna odkrywa, że jest potomkiem katowskiego rodu Kuislów…

Recenzja z forum Fatamorgana http://www.fatamorgana.netstrefa.pl/forum/viewtopic.php?p=18322#18322