Charles Dickens. Biografia, Twórczość i Okoliczności Powstania „Opowieści wigilijnej”
(1812–1870) znany także jako Charles John Huffam Dickens (pol. Karol Dickens), był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli literatury angielskiej drugiej połowy XIX wieku. Jego życie i twórczość były ściśle związane z Wielką Brytanią, gdzie wywarł ogromny wpływ na kulturę i społeczeństwo tego kraju. Dickens zasłynął z powieści o silnym zabarwieniu społecznym, wykazując głębokie zaangażowanie w sprawy ubogich, mistrzowskie umiejętności narracyjne oraz krytyczne spojrzenie na warunki życia biedoty w dziewiętnastowiecznej Anglii.
Autorstwa Jeremiah Gurney - Heritage Auction Gallery, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8451549
Wczesne lata i kariera
Urodził się w Portsmouth jako syn urzędnika admiralicji. Rodzina często zmagała się z problemami finansowymi, a gdy Dickens miał 12 lat, jego ojciec trafił do więzienia za długi, zmuszając młodego Charlesa do pracy w fabryce pasty do butów. Te dramatyczne doświadczenia dzieciństwa miały ogromny wpływ na jego wrażliwość i tematykę późniejszych powieści, w których często opisywał losy najuboższych oraz niesprawiedliwości społeczne.
Po powrocie do szkoły uczęszczał do Wellington House Academy, która wywarła istotny wpływ na jego edukację i literackie zainteresowania. Praca zarobkowa, choć zakończona po kilku latach, ukształtowała jego spojrzenie na społeczne nierówności i zainspirowała do późniejszej działalności literackiej.
Dickens rozpoczął karierę jako dziennikarz i sprawozdawca parlamentarny, publikując pierwsze szkice i opowiadania w londyńskich gazetach. „Szkice Boza” (Sketches by Boz) ukazywały codzienne życie Londynu oraz przekrój różnych środowisk społecznych.
Najważniejsze powieści
Jego pierwszy wielki sukces przyniosła seria „Klub Pickwicka” (1836), a kolejne powieści, takie jak „Oliver Twist” („The Parish Boy's Progress”) i „Nicholas Nickleby”, ugruntowały jego pozycję jako najpopularniejszego autora epoki. „Oliver Twist” przedstawia losy małego chłopca w londyńskim sierocińcu, zaś „Dombey and Son” (1848) uważana jest za jedno z najważniejszych dzieł literatury klasycznej.
W „Opowieści o dwóch miastach” Dickens opisał atmosferę Rewolucji Francuskiej, a „David Copperfield” jest silnie inspirowany jego własnym życiem. Powieść „Mała Dorrit” (Little Dorrit) porusza temat biedy i niesprawiedliwości, stając się klasycznym przykładem krytyki społecznej. „Opowieść wigilijna” to znana historia przemiany głównego bohatera w scenerii XIX-wiecznego Londynu.
Opowiadania i styl
Dickens znany był nie tylko z monumentalnych powieści, lecz także z opowiadań, w których z mistrzowską precyzją łączył realistyczny opis warunków społecznych z elementami baśniowości i liryzmu. W opowiadaniach często uwypuklał postacie ekscentryczne i środowiska najbiedniejszych, posługując się zarówno humorem, jak i głębszą refleksją obyczajową.
Okoliczności powstania „Opowieści wigilijnej”
Powieść „Opowieść wigilijna” (A Christmas Carol) powstała w 1843 roku, w czasie trudnej sytuacji finansowej Dickensa. Autor przeżywał kryzys ekonomiczny – jego poprzednia powieść nie odniosła sukcesu, a wydawcy grozili obniżką wynagrodzenia. Równocześnie żona Dickensa była w ciąży z piątym dzieckiem, co zwiększało poczucie odpowiedzialności za rodzinę.
Dickens był zainspirowany dramatycznym raportem o pracy dzieci w brytyjskich fabrykach oraz własnymi wspomnieniami z dzieciństwa. Miał początkowo napisać pamflet polityczny, lecz ostatecznie zdecydował się na powieść, by trafić do jak najszerszego grona odbiorców.
Książka została napisana w ciągu sześciu tygodni, często podczas nocnych spacerów po Londynie. Postaci Małego Tima oraz symboliczne dzieci Want i Ignorance („Nędza” i „Ciemnota”) powstały pod wpływem osobistych obserwacji i wizyt w szkołach dla biednych dzieci. „Opowieść wigilijna” miała nie tylko bawić, ale także skłaniać do refleksji nad losem ubogich i potrzebą społecznej solidarności. Powieść odniosła natychmiastowy sukces i szybko stała się klasycznym utworem bożonarodzeniowym.
Dziedzictwo
Twórczość Charlesa Dickensa niezmiennie inspiruje kolejne pokolenia czytelników i autorów. Jego powieści, takie jak „Opowieść o dwóch miastach”, „Oliver Twist”, „David Copperfield” czy „Wielkie nadzieje”, na stałe wpisały się do kanonu światowej literatury. Dickens jest uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy powieści społeczno-obyczajowych XIX wieku, a jego dzieła wyróżniają się realistycznym, barwnym opisem społeczeństwa miejskiego i klasowych podziałów, czyniąc go nie tylko mistrzem narracji, ale także kronikarzem epoki.
Jako aktywny dziennikarz i pisarz Dickens miał możliwość wnikliwego obserwowania życia politycznego i społecznego Wielkiej Brytanii, co wzbogacało jego powieści o autentyczność i głębię. Jego twórczość jest wciąż aktualna, analizowana i adaptowana na wielu polach literatury oraz filmu na całym świecie, potwierdzając jego status jednego z najważniejszych pisarzy w historii literatury.
